NVWA vergroot inzicht in voedselveiligheid

September 2025

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) publiceert steeds meer inspectieresultaten. Per 1 juli 2025 is de groep bedrijven, waarvan de resultaten van de voedselveiligheidsinspecties door de NVWA actief openbaar wordt gemaakt, flink uitgebreid. Deze ontwikkeling draagt volgens de NVWA bij aan het vergroten van maatschappelijk vertrouwen en verantwoord ondernemerschap. Tegelijkertijd moeten bedrijven ook alert zijn als ze het niet eens zijn met de inspectieresultaten; eenmaal openbaar is het immers lastig er nog iets tegen te doen.

Openbaarmaking inspectieresultaten, mag dat?

Ja, dat mag. De NVWA mag informatie openbaar maken, zowel actief als passief.^[1] Wat wordt daarmee bedoeld? In het geval van actieve openbaarmaking, maakt de toezichthouder uit zichzelf gegevens openbaar over het toezicht op bijvoorbeeld bedrijven of producten, soms ook met publicatie van het bijbehorende handhavingsbesluit. Passieve openbaarmaking vindt plaats naar aanleiding van een verzoek tot de openbaarmaking van informatie, bijvoorbeeld van een consument, journalist of concurrent.

Waar staat dat precies?

De juridische grondslag voor actieve openbaarmaking ligt in de eerste plaats in artikel 3.1 van de Wet open overheid (de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur):

“Het bestuursorgaan dat het rechtstreeks aangaat, maakt bij de uitvoering van zijn taak uit eigen beweging de bij het bestuursorgaan berustende informatie neergelegd in documenten voor eenieder openbaar, indien dit zonder onevenredige inspanning of kosten redelijkerwijs mogelijk is, behoudens voor zover de artikelen 5.1, eerste, tweede en vijfde lid, en 5.2 aan openbaarmaking in de weg staan of met de openbaarmaking geen redelijk belang wordt gediend. Deze informatie betreft in ieder geval informatie over het beleid, inclusief de voorbereiding, uitvoering, naleving, handhaving en evaluatie.”

Voor passieve openbaarmaking is de grondslag te vinden in artikel 4.1 van de Wet open overheid:

”Eenieder kan een verzoek om publieke informatie richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf. In het laatste geval beslist het verantwoordelijke bestuursorgaan op het verzoek.”

Er gelden op grond van artikel 5.1 van de Wet open overheid uitzonderingen voor zowel actieve als passieve openbaarmaking. Bedrijfs- en fabricagegevens die vertrouwelijk aan de overheid zijn verstrekt of persoonsgegevens, mogen bijvoorbeeld niet openbaar gemaakt worden. Ook moet er altijd een belangenafweging gemaakt worden tussen het belang van de openbaarmaking van informatie en belangen als de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de beveiliging van personen en bedrijven en het voorkomen van sabotage.

Voor de NVWA is nog een andere regeling van toepassing, namelijk het Besluit openbaarmaking toezicht- en uitvoeringsgegevens Gezondheidswet en Jeugdwet (hierna: het Openbaarmakingsbesluit). Daarnaast is er ook nog de Beleidsregel omtrent actieve openbaarmaking van inspectiegegevens door de NVWA 2024, waarin is vastgelegd hoe de NVWA dient om te gaan met de bevoegdheid om informatie actief naar buiten te brengen.

Uitbreiding van de bevoegdheid

Met de inwerkingtreding van onderdeel I van het Openbaarmakingsbesluit op 1 september 2020, werden al inspectieresultaten openbaar gemaakt op de toezichtsdomeinen visafslagen, horeca en productveiligheid. Concreet gaat dit om het actief openbaar maken van de schriftelijke uitkomsten van controle en onderzoek. Bovendien wordt het Openbaarmakingsbesluit gewijzigd waardoor op grond van dit besluit voortaan ook besluiten tot het opleggen van een bestuurlijke sanctie (in de zin van artikel 5:2 van de Algemene wet bestuursrecht) en schriftelijke waarschuwingen openbaar gemaakt zullen worden (zie onderdeel I paragraaf a.1 lid 3 van de Bijlage behorend bij artikelen 2 en 3 van het Openbaarmakingsbesluit).

Bij Koninklijk Besluit is per 1 juli 2025 de bevoegdheid tot actieve openbaarmaking van inspectieresultaten uitgebreid, waardoor deze nu ook geldt voor de ondernemingen genoemd in regelnummers 15 tot en met 29 van de tabel in paragraaf a.2 van het Openbaarmakingsbesluit. Dit betekent dat de NVWA nu ook de resultaten van voedselveiligheidsinspecties (die hebben plaatsgevonden vanaf 1 juli 2025) deelt van:

-      Warenhuizen.

-      Winkels in chocolade en suikerwerk.

-      Winkels in dranken.

-      Winkels in tabaksproducten.

-      Winkels in natuurvoeding en reformartikelen.

-      Gespecialiseerde winkels in overige voedings- en genotmiddelen (rest).

-      Benzinestations.

-      Tuincentra.

-      Detailhandel via internet in voedingsmiddelen en drogisterijwaren.

-      Eventcatering.

-      Kantines en contractcatering.

-      Cafés.

-      Bioscopen.

-      Musea.

-      Pret- en themaparken.

In de toekomst worden hier verschillende bedrijfscategorieën aan toegevoegd.

Niet eens en dan?

In het geval dat bedrijven het niet eens zijn met de beslissing van het NVWA om bepaalde informatie openbaar te maken, zijn er verschillende juridische mogelijkheden om actie te ondernemen. De precieze juridische mogelijkheden zijn afhankelijk van de grondslag waarop de openbaarmaking berust. Controleer dus eerst of openbaarmaking plaatsvindt op grond van de Gezondheidswet, het Openbaarmakingsbesluit of de Woo. Afhankelijk van de grondslag zijn er verschillende mogelijkheden (denk aan het indienen van een zienswijze of het instellen van bezwaar) en gelden er verschillende termijnen. Deze termijnen variëren in de regel van twee tot zes weken.

Let op: zienswijze of bezwaar schorst de werking van het besluit én dus de openbaarmaking NIET. Alleen een verzoek om voorlopige voorziening bij de rechtbank kan in een dergelijk geval (tijdelijke) uitkomst bieden. In dat geval wordt de werking van het besluit opgeschort totdat de voorzieningenrechter op dat verzoek uitspraak heeft gedaan. Indienen van (pro forma) bezwaar is wel een voorwaarde voor een dergelijk verzoek aan de rechtbank.

De NVWA biedt sowieso de mogelijkheid tot het geven van een reactie van maximaal 50 woorden die tezamen met de openbaarmaking wordt gepubliceerd. Voorbeelden van zulke reacties zijn: “Bedrijf X heeft kennis genomen van de resultaten van de inspectie, maar kan zich hier niet in vinden en onderneemt daarom juridische stappen” of “Bedrijf X betreurt de onregelmatigheden in haar bedrijfsvoering waarvoor deze boete is opgelegd en heeft maatregelen genomen dit in de toekomst te voorkomen.”

Concluderend

De NVWA versterkt haar positie als publieke toezichthouder door de groep ondernemingen waarvan de resultaten van de voedselveiligheidsinspecties actief wordt gedeeld, te vergroten. Het vergroten van haar transparantie door de NVWA, draagt bij aan het maatschappelijk vertrouwen en bevordert verantwoord ondernemerschap.

Wordt u geconfronteerd met een Woo-verzoek over uw bedrijf? Is de NVWA (of een andere inspectiedienst als ILenT of SZW) voornemens informatie over uw bedrijf openbaar te maken? Twijfelt u of er een termijn verloopt? Neem dan zo spoedig mogelijk contact op met Silvia Gawronski.